Çin, Hollandalı teknoloji devi ASML’ninkilerle rekabet edebilmek için kendi bünyesinde oluşturulan bir EUV makinesi üretmeyi veya bu tür makineleri süreçten tamamen çıkarmanın yollarını arıyor.

ASML , endüstrinin tedarik zincirindeki önemli rolü nedeniyle dünya çapında “ yonga yapımının en büyük tekeli ” olarak bilinen, Hollandalı çok uluslu bir şirkettir . ASML, silikon levhalar üzerine elektronik yollar kazımak için bir ışık kaynağı kullanan dünyanın en büyük fotolitografi makinesi üreticisidir. Bu süreç , çip yapımı için ASML makinelerini satın alan TSMC, Intel ve NVidia gibi firmalar tarafından satılan yarı iletkenlerin yaratılmasında önemli bir adımdır .

ASML tarafından üretilen en güçlü litografi makinelerine EUV‘ler (Extreme Ultraviolet) denir, bunlar DUV‘lerin (Derin Ultraviyole) geliştirilmiş versiyonudur. Her ikisi de aynı işlemi gerçekleştirir, ancak DUV’ler daha uzun dalga boyunda ışık kullanır; bu daha güçsüzdür ve EUV kadar ince ayrıntıları işleyemez. Daha ince gravürler, silikon plaka üzerine daha fazla yolun basılabileceği anlamına gelir, bu da daha hızlı ve daha güçlü bir çip oluşturur.

ASML şu anda dünyada EUV makineleri üretebilen tek firmadır. EUV’leri makine başına 200 milyon dolara kadar satılıyor; Üretimdeki en yeni modeli olan High NA EUV makinesinin değeri 300 milyon doların üzerindedir ve kabaca bir kamyon boyutundadır. Yıl sonuna kadar satışa sunulması planlanan cihazın, bugüne kadar üretilmiş en güçlü çip olan 2 nanometrelik mikroçiplerin ilk seri üretimine olanak sağlaması öngörülüyor. Fotolitografi pazarında dünya çapında Nikon ve Canon dahil pek çok firma bulunurken ASML bu alandaki en ileri teknolojiye sahiptir.

ABD’nin baskısının ardından 2019’da Hollanda hükümeti, ASML‘nin EUV makinelerini Çin’e satmasını engellemek için kısıtlamalar getirdi . Bu kısıtlamalar, Çin’in askeri gücünün geliştirilmesi ve siber saldırılar için kullanılabilecek yapay zekanın geliştirilmesi gibi bu teknolojinin potansiyel olarak tehlikeli uygulamalarına ilişkin uluslararası korkulara bir yanıttı. Bu yasak nedeniyle ASML, yalnızca daha az güçlü DUV makinelerini Çin’e satabiliyor.

Ancak Çinli firmaların, halen önemli bir güce sahip olan bu DUV’lar ile büyük ihtimalle 5 nm çipler üretebilecekleri keşfedildi. Sonuç olarak ABD, Hollanda hükümetine ASML teknolojisine , bu kez DUV makinelerinin satışına da yönelik daha fazla ihracat kontrolü uygulamaya çağrıda bulundu. Bu hamle , ASML’nin Tayvan ve Güney Kore’den sonra üçüncü büyük pazarı olan Çin’e yapılan satışların azalması nedeniyle kaybedilecek gelirin Hollanda’da tartışılmasına yol açtı .

Artan ihracat kontrollerinin ASML’nin inovasyona yaptığı yatırımı etkileyeceği ve dünya çapındaki mevcut çip kıtlığı bağlamında üretim oranlarını artırma yeteneğini engelleyeceği yönünde bir tartışma var. ASML , bir yıl öncesine göre 38 milyar doları aşan siparişin bu yıl düştüğünü söyledi . Buna rağmen Hollanda, ASML’nin en iyi DUV modellerinden birkaçını Çin’e satmak için izin başvurusunda bulunmasını gerektiren bu yeni ihracat kontrollerini bu Eylül ayından itibaren uygulamaya koymayı seçti. Karar , Hollanda‘nın Ocak ayında ABD ve Japonya ile yaptığı ve üç ülkenin Çin‘e çip üretim ekipmanı ihracatını azaltmak için birlikte çalışmayı kabul ettiği üç yönlü Yarı İletken İhracat Kontrolleri anlaşmasının bir uygulaması olarak gerekçelendirildi. Geçtiğimiz hafta, Hollanda hükümetinin yakın gelecekte yeni bir dizi ihracat kısıtlaması getirebileceği duyuruldu.

Bu kısıtlamalar, en azından kısa vadede, Çin’in yarı iletken endüstrisindeki ilerlemesini engelleyecek ve Çinli şirketlerin daha yavaş ve daha az verimli çipler üretmesini sınırlayacak gibi görünüyor. Avrupa Komisyonu’nun bu yılın başlarında bloğun belirli teknolojiler üzerindeki ihracat kontrollerini genişletmeyi amaçlayan bir ekonomik paket sunması ile Avrupa’nın geri kalanının da aynı yolu izlemesi dikkat çekicidir . Bu gelişme, yarı iletken endüstrisindeki lider şirketlerin aldığı kararların etkisini vurguluyor ve eylemlerinin kendi yerel bölgelerinde çok taraflı işbirliğini nasıl teşvik edebileceğini gösteriyor. ABD’nin Hollanda’yı Çin teknolojisine yönelik yaklaşımına uymaya ikna etmesi, bu nedenle Çin’in çip üretim endüstrisiyle ilgili konularda işbirliği yapmak için daha geniş bir uluslararası çabanın başlangıcına işaret edebilir.

Artan sayıda ihracat kontrolü ışığında Çin, sonunda küresel tedarik zincirlerinden bağımsız olma umuduyla yerli yarı iletken endüstrisine yoğun yatırım yapıyor. Nihai hedef, ASML’lerden daha güçlü olmasa da kendi EUV makinelerini yaratmaktır. Çinli şirket Shanghai Micro Electronics Equipment, Çin’in ilk 28 nm litografi makinesini 2023’ün sonuna kadar piyasaya sürmeyi bekliyor ; bu başarı, ASML’nin benzer bir zamanda piyasaya sürdüğü Yüksek NA EUV’nin yanında kaçınılmaz olarak gölgede kalıyor.

Ancak Çin, geçen yıl EUV teknolojisi için patent başvurusunda bulunan Tsinghua Üniversitesi, Nanjing Üniversitesi, Çin Bilimler Akademisi ve Specreation firması ile çok daha güçlü makineler üretmeye başlıyor gibi görünüyor. Ancak tüm bu patentler, makinenin bir bütün olarak kullanılmasından ziyade, özellikle EUV lazer kaynağının yaratılmasına yöneliktir. Bu lazer kaynağı Çin’in şu anki odak noktası ve mükemmelleştirmeyi amaçladıkları ilk EUV bileşeni gibi görünüyor. Çinli firmalar, araştırma yapmak ve tersine mühendislik yapmak için ABD merkezli KMLab‘lardan lazer kaynağı teknolojisi satın alırken , misyonlarında birçok engel var.

Öncelikle bu tersine mühendislik sürecinde şu ana kadar sonuç alınmış gibi görünmüyor. Yeni lazer kaynağı teknolojisini mevcut EUV sistemlerine entegre etmek de çok zordur, bu da daha fazla aşama ekler ve dolayısıyla EUV ışık kaynağına hakim olma sürecinde gecikmelere neden olur. Dahası, lazer kaynağının çalışabilmesi için bir dizi gaz, lazer toplayıcı ve yükseltici ile manyetik alan teknolojisi gerekiyor ve şu ana kadar Çin bu bileşenlerin herhangi birinin geliştirilmesinde başarılı olamadı. Uzmanlar tarafından Çin’in bu lazer kaynaklarını yaratmasının en az iki yıl süreceği öngörülüyor.

Çin , çip konusunda 2020’de yüzde 40, 2025’te ise yüzde 70’e ulaşma hedefi koyarken , kendi kendine yeterlilik henüz yüzde 20’yi geçemedi. Çin, yılda yaklaşık 400 milyar dolar değerinde yarı iletken ithal etmeye devam ediyor. Bu istatistikler, Çin’in çip konusunda kendi kendine yeterlilik arayışının programın ciddi şekilde gerisinde kaldığını gösteriyor.

Çin’in ASML gibi şirketlere sızıp verilerini ve donanımlarını çalması durumunda, yıllarca süren çalışmaları atlayıp yakın gelecekte EUV makineleri üretebileceklerine dair endişeler var. Bu yılın başlarında Çin merkezli eski bir ASML çalışanının çip verilerini çalabildiği bildirilmişti . İhracat kontrol düzenlemeleri ihlal edilmiş olsa da, elde edilen verilerin Çin’in EUV geliştirmesi üzerinde önemli bir etkisi olmuş gibi görünmüyor. Çinli teknoloji firması DongFang JingYuan Electron, 2021 yılında ASML tarafından fikri mülkiyet hırsızlığıyla suçlanmıştı ve bu da Çin teknoloji endüstrisinde önemli bir gelişmeye yol açacak gibi görünmüyor. Bir EUV makinesi oluşturmak, çok miktarda veri, kaynak ve uzmanlık gerektirir; bu da, bu veri hırsızlığı vakaları daha sık hale gelse bile, çığır açıcı bir etkiye sahip olma ihtimalinin düşük olduğu anlamına gelir.

Ancak Batı’yı daha da ilgilendiren bir gelişme var. Çin, gelişmiş paketleme olarak bilinen bir süreç aracılığıyla, en güçlü ekipmanlara ihtiyaç duymadan yüksek düzeyde çip verimliliği elde etmek için bir kısayol geliştirmeye yatırım yapıyor. Bu süreç, daha güçlü bir cihaz oluşturmak için mikroçip bileşenlerini daha iyi bir araya getiren çeşitli istifleme tekniklerini içerir.

Geleneksel olarak, çip yapımının paketleme aşaması, düşük işçilik maliyetlerine öncelik veren ve bu nedenle bu tekniklerin geliştirilmesine yatırım yapmayan OSAT şirketlerine dış kaynak olarak verilmektedir. Şimdi, Washington merkezli danışmanlık firması ASG’de Çin teknolojisi uzmanı olan Paul Triolo’nun Çin Projesi’ne söylediği gibi, “ Huawei dahil Çinli firmalar, gelişmiş paketleme konularına dikkatle bakıyor .” ABD, Güney Kore ve Tayvan’daki firmalar da aynısını yapıyor. Bu gelişmenin başarısı, Çin’in EUV makinelerine ihtiyaç duymadan yurt içinde güçlü çipler üretme potansiyeline sahip olduğu anlamına gelebilir. Bu gelişmiş paketleme, halihazırda Çin’in elinde bulunan donanım ve teknolojiyi kullandığından, ABD’nin karşı koyması zor olacak.

Yasa dışı olarak elde edilen verilerle, milyarlarca dolarlık finansmanla ve tersine mühendislik yapmayı planladıkları donanımlarla bile Çin’in yakın gelecekte kendi EUV makinelerini yaratması pek mümkün görünmüyor. Ancak yarı iletkenlerin gücünü ve verimliliğini artırmak için ileri paketleme tekniklerinin nasıl kullanılabileceğinin keşfedilmesinin yakından izlenmesi gereken bir olgu olduğu açıktır.

Amerika Birleşik Devletleri ve müttefikleri, hem kendi yerel teknoloji endüstrilerinin yararına hem de Çin’in yarı iletken endüstrisinin nasıl gelişebileceğini anlamak için bu tekniği geliştirmeye çalışıyor. Bunun etkili bir kısayol olarak işe yarayacağının garantisi yoktur, ancak olasılığı bu sektördeki gelişmeleri tutarlı bir şekilde izleme ihtiyacını vurgulamaktadır.

Bir diğer endişe ise ASML’nin Çin’deki 1.500 çalışanıyla ilgili olup , şirket tarafından bildirilen son casusluk vakaları ışığında potansiyel bir güvenlik riski olarak değerlendirilebilir. Pekin yakın zamanda “tüm topluma ” Çin’in yabancı düşmanlarına karşı korunma talimatı verdiğinden, bu çalışanlar daha da büyük bir potansiyel hedef haline geliyor. Çalışanların daha önce yaptığı gibi ASML’den çalmak için pozisyonlarını kullanmaları yönünde bu kişilere baskı uygulanması çok muhtemeldir. Şirketin güvenliğinin arttırılması ve olası tüm yasa dışı sızma yöntemlerinin izlenmesi için çaba gösterilmelidir.

ABD, sektördeki şirketlerin işbirliğini güvence altına alma konusunda önemli ilerleme kaydetmiş olsa da Çin, yarı iletken bağımsızlığını elde etme konusunda kararlı görünüyor ve kaynaklarını bu projeye akıtmaya devam edecek.

Kaynak:https://thediplomat-com.translate.goog/2023/10/can-china-leapfrog-asml-in-its-quest-for-semiconductor-self-reliance/?_x_tr_sl=auto&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=tr&_x_tr_pto=wapp